Jak dziś w Warszawie kultywowane są tradycje kultury żydowskiej?

Przedwojenną wielokulturową społeczność Polski w dużej mierze stanowili polscy Żydzi, którzy od pokoleń zamieszkiwali nadwiślańskie tereny. Historie narodu polskiego i żydowskiego splatały się wielokrotnie, udowadniając tym samym, jak ważne są tolerancja i współpraca międzykulturowa. Choć w wyniku drugiej wojny światowej społeczność żydowska w Polsce nie jest już tak liczna, we współczesnej Polsce pielęgnowana jest pamięć o jej tradycji i kulturze.

Od wielu lat w różnych miejscach w Polsce podejmowane są liczne inicjatywy mające na celu promowanie wiedzy o polskich Żydach. Działalność wielu instytucji skupia się nie tylko na szerzeniu wiedzy o Holokauście, ale przede wszystkim na uświadomieniu współczesnym Polakom, że oba narody żyły na jednym terytorium przez przeszło tysiąc lat. Pozostające w wielowiekowym kontakcie tradycje polska i żydowska wzajemnie się przeplatały, dlatego ślady obu widoczne są po dziś dzień. Pamięć o polskich Żydach przekazywana jest zarówno pod postacią wykładów i konferencji organizowanych przez polskie uczelnie wyższe oraz muzea, jak i poprzez festiwale oraz inne wydarzenia kulturowe odbywające się coraz częściej cyklicznie w całej Polsce.

Ocaleni od zapomnienia

Od 2014 roku długoletnią i bogatą historię Żydów polskich można poznać w warszawskim Muzeum Historii Żydów Polskich, gdzie losy przedwojennej społeczności polsko-żydowskiej przedstawione są za pomocą nowoczesnej ekspozycji, a także na platformie internetowej Muzeum. W Warszawie historię polskich Żydów prezentują też stałe i czasowe wystawy Polskiego Instytutu Żydowskiego przy ulicy Tłomackie w Warszawie. Od lat 80 w Krakowie działa Fundacja Judaica – Centrum Kultury Żydowskiej, która również prezentuje dziedzictwo dziesięciowiecznej obecności społeczności żydowskiej w Polsce. Żydowski Kraków ukazują też ekspozycje Muzeum Fabryki Schindlera oraz Muzeum Żydowskie Galicja.

Pamięć o polskich Żydach przekazywana jest również na polskim gruncie akademickim. Coraz więcej uczelni w Polsce oferuje studia, konferencje i otwarte wykłady w zakresie wiedzy o kulturze żydowskiej, a także kursy języka hebrajskiego. Wśród najbardziej znanych ośrodków akademickich można wymienić Studium Kultury i Języków Żydowskich przy Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, Zakład Hebraistyki na Wydziale Orientalistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Judaistyki na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego czy Zakład Kultury i Historii Żydów w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Festiwale kultury żydowskiej

Szerzenie pamięci o polskich Żydach to także upowszechnianie wiedzy na temat ich bogatej kultury i tradycji. W tym celu od 25 lat w Krakowie organizowany jest Festiwal Kultury Żydowskiej, podczas którego można zapoznać się z wieloma aspektami żydowskiej kultury, jak np. literaturą, muzyką, tańcem czy kuchnią. Od 2004 roku w stolicy Polski corocznie odbywa się Festiwal Warszawa Singera. Impreza pod patronatem wybitnego żydowskiego pisarza i laureata nagrody Nobla daje festiwalowej publiczności możliwość poczucia zgiełku przedwojennych ulic Warszawy, które przepełnione były żydowską kuchnią, muzyką i wyrobami rzemieślniczymi.