WARSZAWA. Około 2,070 mln osób mieszkało w Warszawie wiosną 2018 roku. Ale tylko w tygodniu roboczym, bo w weekendy liczba spadała do 1,874 mln – tak wynika z nowatorskiego badania przeprowadzonego przez Urząd m.st. Warszawy i firmę Orange.
Pytanie o liczbę mieszkańców tylko pozornie jest proste. Różne źródła podają różne dane, wynikające z różnych przyjętych metodologii liczenia. Przykładowo, Urząd Statystyczny szacował, że na koniec 2018 r. w Warszawie mieszkało 1 777 972 osób (960 312 kobiet i 817 660 mężczyzn). Z kolei w rejestrze osób zameldowanych w Warszawie, prowadzonym przez Biuro Administracji i Spraw Obywatelskich, 31 grudnia 2018 r. było 1 637 488 osób.
Dokładna wiedza o liczbie mieszkańców, zarówno w skali całego miasta jak i poszczególnych dzielnic, jest niezbędna do właściwego planowania przestrzennego, organizowania transportu publicznego i edukacji oraz zapewniania właściwej opieki zdrowotnej – by wymienić tylko te trzy obszary życia miasta. I dlatego Urząd m.st. Warszawy sięgnął po dodatkową, nowatorską metodę oszacowania liczby mieszkańców w Warszawy: analizę “big data” z sieci telefonii komórkowej. W 2018 r. Urząd nawiązał współpracę z firmą Orange, jednym z największych operatorów telekomunikacyjnych w Europie i w Polsce. Na podstawie danych zebranych z sieci oraz przy wykorzystaniu eksperckiej wiedzy Orange (szczegóły w opisie metodologicznym), uzyskano następujące wyniki:
• W maju 2018 r. w wybranym tygodniu roboczym (od poniedziałku do piątku) w Warszawie przebywało w ciągu dnia średnio 2,275 mln osób. W tej liczbie znalazły się jednak także te osoby, które do Warszawy przyjeżdżają do pracy spoza miasta. Za mieszkańców Warszawy można natomiast uznać te osoby, które w badanym okresie regularnie spędzały noc w stolicy – tych było średnio 2,070 mln (licząc każdą noc tygodnia roboczego 21.05 - 27.05.2018).
• Analiza pozwoliła oszacować, jak wielu mieszkańców regularnie wyjeżdża z miasta na weekend. W badanym okresie, w weekendową noc w Warszawie przebywało średnio 1 874 tys. osób - aż o 196 tys. mniej niż nocą w tygodniu roboczym. Co oznacza, że prawie 200 tys. osób mieszka w stolicy tylko w dni powszednie, a na weekend z niej wyjeżdża.
• W badaniu zebrano także dane na poziomie dzielnic. Wyraźny jest podział na dzielnice-sypialnie (które w ciągu dnia roboczego opuszcza najwięcej osób) i dzielnice, w których skoncentrowane są miejsca pracy. Przykładowo, w środę 23 maja 2018 r. w Śródmieściu było o 220 tys. osób więcej niż w ciągu nocy; na Woli 82 tysiące, we Włochach 70 tys., na Mokotowie 66 tys., na Ochocie 48 tysięcy. W ten sam dzień z Bielan i Bemowa “ubyło” (na czas pracy) po 48 tys. osób, na Targówku 39 tys. osób. Mniejsza też była liczba osób przebywających za dnia (w porównaniu do nocy) na Pradze-Południe i na Ursynowie (-35 tys.), na Białołęce (-30 tys.) i w Ursusie (-27 tys.). Dzielnica, którą można nazwać kierunkiem nr 1 w ciągu dnia jest Śródmieście. Najczęściej kieruje się tam ludność dojeżdżająca z poza miasta, z Żoliborza, Woli, Bielan, Mokotowa, Pragi-Południe, Pragi-Północ, Białołęki i Targówka.
• Analiza danych z telefonii komórkowej pozwoliła oszacować nie tylko liczbę osób przebywających w mieście w dzień i w nocy, ale także liczbę osób przemieszczających się w ciągu dnia i nocy między poszczególnymi jednostkami administracyjnymi (na poziomie województwa, powiatu, dzielnicy oraz obszarów MSI). W tygodniu roboczym najwięcej osób do Warszawy przyjeżdża z powiatu wołomińskiego (70 tys.), pruszkowskiego (48,5 tys.) i piaseczyńskiego (46,5 tys. osób). W trakcie weekendu ruch odbywa się przede wszystkim w drugą stronę. Z 196 tysięcy osób, które na sobotę i niedzielę wyjeżdżają z Warszawy, 139 tysięcy jedzie do różnych miejscowości województwa mazowieckiego. Ponad 11 tysięcy wyrusza do województwa lubelskiego, 10,5 tys. - do łódzkiego. Najmniej, bo niespełna 400 osób wiosną 2018 r. jeździło na weekendy do województwa opolskiego.
Opis metodologii
Analizę przeprowadzoną na zlecenie Urzędu m.st. Warszawy przez Orange wykonano na podstawie badania zdarzeń rejestrowanych w sieci komórkowej Orange Polska powiązanych z jej użytkownikami i ich zachowaniem. „Zdarzenia”, o których tu mowa to wszelkie interakcje takie jak np. wysłanie SMS, otrzymanie maila, zmiana lokalizacji i związana z tym zmiana stacji bazowej jako miejsca logowania urządzenia mobilnego. Każde takie zdarzenie wiąże czasowo telefon/modem komórkowy z pobliskimi stacjami bazowymi, co pozwala wyznaczyć położenie tego urządzenia w danym momencie.
Aktywność urządzeń mobilnych była przeliczana na liczbę mieszkańców w oparciu o dane operatora (m.in. udział w rynku w obszarze Warszawy, wewnętrzne dane i raporty Orange), przy wykorzystaniu algorytmów skonstruowanych przez ekspertów Orange. W oszacowaniu uwzględniono fakt, że np. małe dzieci nie maja telefonu, nastolatkowie mogą korzystać z kart SIM zarejestrowanych na rodziców, a osoby najstarsze mogą nie używać telefonów). W obliczeniach wykorzystano oficjalne dane o populacji pochodzące z GUS (piramidę wieku populacji m.st. Warszawy).
Analiza objęła osoby, które pomiędzy 09.04.2018 r. a 27.05.2018 r. przebywały w Warszawie w ciągu doby przez co najmniej 3 godziny. Pozwoliło to wyeliminować osoby, które jedynie przejeżdżały przez miasto. Pozostałych, którzy przebywali w Warszawie dłużej niż 3 godziny, podzielono na segmenty:
A. ludność nocna, przebywająca między 0.00 a 6.00 przez min. 3 godziny
B. ludność dzienna, przebywająca między 10.00 a 17.00 przez min. 3 godziny
C. ludność dojeżdżająca.
Następnie wśród nich wyróżniono grupy w zależności od liczby dni/nocy spędzonych w Warszawie w badanym okresie (min. 0, max. 28). Obserwacje prowadzono przez 4 tygodnie w dni typowe (bez świąt, długich weekendów), zaś w ostatnim tygodniu (21-27.05.2018 r.) uzyskano ostateczne wyniki.
